Walvissen in Naturalis

Vorige week schreef ik over de trend van tentoonstellingsmakers om een persoonlijke noot van museummedewerkers toe te voegen. Dit is ook het geval bij de tentoonstelling ‘Walvissen’ in Museum Naturalis in Leiden, die is overgenomen van het Natuurhistorisch Museum in Parijs. Als thema bijzonder actueel vanwege de discussies rond de orka Morgan, die vorig jaar aanspoelde en opgevangen werd in het Dolfinarium.

Met de modernste technieken van licht en geluid krijg je het gevoel alsof je in de oceaan bent. Je hoort walvissen en dolfijnen met haast menselijke geluiden roepen, klagen, fluiten en piepen. Het persoonlijke verhaal van de medewerkers is op originele wijze weergegeven. Op een wand, geheten ‘van strand naar museum’ zie je een aantal tv-schermen met gezichten van medewerkers van NCB Naturalis. Eronder zijn lichamen van mensen getekend. Op het eerste filmpje zie je een medewerker op het strand, die vertelt over een walvis die aangespoeld is. Het gezicht op het beeldscherm ernaast kijkt naar links, naar de eerste persoon. Vervolgens gaat het gezicht op het tweede beeldscherm praten, en herhaalt dit zich tot je bij een van de laatste medewerkers – Duncan – komt. Duncan heeft als taak de dode, aangespoelde walvis te ‘ontbenen’, oftewel: het vlees van de botten te snijden en de botten schoon te maken, zodat het in de tentoonstelling (of in depot) geplaatst kan worden. Je moet wel over een sterke maag beschikken: ik werd licht misselijk toen Duncan zijn mes in het bloedrode vlees zette en er talloze, dikke, gelige maden tevoorschijn kwamen. De stank van het dode vlees, waar Duncan over sprak, kon je bijna letterlijk ruiken…Waar wij allemaal geen weet van hebben!

Kennis doe je overigens volop op in deze educatief zeer aantrekkelijke tentoonstelling. En wil je meer weten over alle walvissen en dolfijnen die jaarlijks aan de Nederlandse stranden aanspoelen, ga dan naar de site van walvisstrandingen. In 2011 zijn er tot medio februari al 34 (!) geregistreerd en sinds de eerste gedocumenteerde waarnemingen in 1255 zijn er al meer dan 6000 walvissen, bruinvissen en dolfijnen aangespoeld.

Trouwens, niet alleen in deze tentoonstelling, maar ook in de vaste collectie zijn talloze hightech middelen ingezet om de natuur, van miljoenen jaren geleden tot nu, op aantrekkelijke manier voelbaar en inleefbaar te maken. Er waren tijdens mijn bezoek opvallend veel heel jonge kinderen aanwezig, peuters nog, die met ouders of grootouders verrukt tussen alle opgezette dieren in de zalen ‘Oerparade’ en ‘Natuurtheater’ renden en kreten slaakten bij alles wat ze (her)kenden. Maar ook voor kunstenaars en grafische vormgevers kunnen de miljoenen jaren oude fossielen, schelpen, plantafdrukken en schitterend gekleurde stenen met grillige vormen een bron van inspiratie zijn!

Tot slot: als je tóch naar Naturalis wilt, doe het dan snel, want dan pik je meteen  ‘Opvetten en wegwezen’ mee (t/m 20 februari), een tentoonstelling over de vogeltrek gemaakt in samenwerking met Vogelbescherming Nederland. ‘Walvissen’ is nog te zien t/m 21 augustus 2011.