Begin jaren zeventig, ik was tien of elf, stond ik in de gymzaal van het Parochiehuis in Eindhoven, met mijn ogen dicht luisterend naar de muziek, terwijl ik me langzaam maar zeker liet gaan bij vrije dansexpressie. Een paar jaar later – in 1977 – gaf ik zelf aan kleuters jazzballet en leerde ze dansen op ‘Staying alive’ uit de film Saturday Night Fever. Strak in het gelid, op de beat, disco was booming! Nog weer later, ik studeerde begin jaren ’80 net in Nijmegen, zag ik de zus van een vriendin, danseres in het toen nog bestaande Dansers Collectief Tilburg, zwoegend op het podium van O’42, de zweetdruppels zichtbaar op haar doorschijnende jurk, blote stampende voeten en hard-hijgende adem.
Dansen is altijd, hoewel steeds meer als kijker, onderdeel geweest van mijn leven. Sinds gisteren is daar een topervaring aan toegevoegd: de film ‘Pina 3D’ van regisseur Wim Wenders over de Duitse danseres, choreograaf en danspedagoge Pina Bausch (1940-2009). In een bijna twee uur durende documentaire film zie je het door haar opgerichte dansgezelschap Tanztheater Wuppertal nieuwe dansen opvoeren of oude dansen heropvoeren als eerbetoon aan Pina Bausch. Op locatie in een tram, langs een canyon, in een glazen museumgalerij, op een verkeersplein en op een podium.
Ook komen dansers aan het woord met een persoonlijke herinnering aan hun leermeesteres; allen vol respect en met diepgevoeld begrip. Over wat zij leerden van Pina over dansen: over de taal van het dansen en de moed die vereist is om de diepste gevoelens steeds weer op te zoeken en uit te drukken. Pina’s vernieuwende experimenteerzucht op zoek naar de essentie van dansen. Ik zag documentaire zwart-wit beelden met het onvergetelijke ‘Café Müller’ uit 1978: een podium vol tafels en stoelen, waar Pina met gesloten ogen doorheen danst, terwijl een andere danser steeds net op tijd een stoel of tafel voor haar wegtrekt. Haar subtiele nuancering als ze vertelt dat ze iets anders voelt tijdens het dansen met haar ogen dicht naar beneden ‘kijkend’ of juist ‘naar voren’.
Nooit eerder heb ik me zo sterk gerealiseerd als bij het zien van deze film wat een dansend lichaam allemaal vermag: smijten, sidderen, sollen, trillen, rillen, steppen, slaan, slepen, stampen, beven, buigen, buitelen, bruisen, bijten, genieten, gruwelen, glibberen, glijden, gooien, gillen, graven, knisperen, knetteren, knallen.
En wat een vertrouwen de dansers in zichzelf en elkaar moeten stellen als ze hard op de grond vallen, tegen een muur botsen, op elkaar klimmen, onder of boven elkaar buitelen.
Ontroerend was de danseres die hoopte dat Pina haar ooit eens in een droom zou bezoeken; iets wat een collega regelmatig overkwam. Gevolgd door een weergaloze scene waarin de jonge danseres met lange zwarte haren in lange rode jurk in een glazen galerij – door de ramen zie je de bossen – over de grond voortgetrokken (ja, gesleept) wordt door een danser; desperater en eenzamer zag ik een danseres zelden.
De film eindigt treffend met de woorden: dance, dance, dance, otherwise we are lost!
Voor liefhebbers maar ook voor niet-kenners is Pina een must. Oja, de film is in 3D, wat inhoudt: een brilletje op. Het 3D-beeld was even wennen, en ook niet altijd perfect, maar daar kijk je wel doorheen…
Pina 3D is te zien in Amsterdam, Den Bosch, Den Haag, Ede, Eindhoven, Groningen, Haarlem, Maastricht, Rotterdam, Utrecht en Wageningen.
Prachtige ode aan Pina, dans op deze wijze beleven is magie je wordt er zelf als 3d persoon in opgenomen. Wat een beleving, fraaaaaai, gaat het zien.
Beste Ronald, Fijn dat jij er ook zo van genoten hebt! Hartelijke groet, Jannemarie
Zeer treffende beschrijving. Geen woord overbodig. Fantastisch dat dit nog gemaakt kan worden. Ik was zeer onder de indruk en kan een bioscoopbezoek een ieder zeer aanbevelen.
Beste Koos, Dank voor je aardige reactie en fijn dat je het mooi vond! Hartelijke groet, Jannemarie
De film is inderdaad een prachtige eerbetoon aan Pina Bausch, maar jouw blog is een mooie eerbetoon aan de film. Heelemal van toepassing!!
Beste Claudia, Dank je! Hartelijke groet, Jannemarie
Al jarenlang nam Pina Bausch voor mij een bijzondere plaats in, die film was voor mij tevens de 1e film die ik in 3D mocht bekijken, zo en zo een hele apparte ervaring. Een vraag die ik tijdens de film wilde noteren: Waar komt onze hunkering vandaan? (mgl. antwoord = het gevecht tussen verstand + geest en de wil gelukkiger te worden) …dans, dans, dans, want anders zijn we verloren.
Ook deed het me denken aan mijn jarenlange ervaring met gehandicapten door geheel Nederland, mensen die niet of amper meer kunnen praten, maar die voor mij als toonbeeld staan voor onze samenleving.
Dank voor je uitgebreide reactie, Hans, mooi geformuleerd! Hartelijke groet, Jannemarie
Zien !