Naar de opening van het Rijksmuseum in 2013

Het wordt een spannend jaartje. Voor de medewerkers van het Rijksmuseum. En dus ook voor mijn oud-collega bij Museum Het Valkhof en sinds 6 jaar conservator 17e-eeuwse Nederlandse schilderkunst Pieter Roelofs. Conservator van schilders die behoren tot de absolute wereldklasse, zoals Rembrandt van Rijn en Johannes Vermeer, Frans Hals en Gabriël Metsu, Jan Steen en Hendrick Avercamp. Hollandse Meesters van de Gouden Eeuw. Wereldwijd beroemd, geroemd en geliefd bij miljoenen fans.

Toen ik iemand vertelde dat ik een afspraak met een conservator van het Rijksmuseum had, zei zij: “Oh, die heeft zeker niet veel te doen”. Het tegendeel is het geval. In de opmaat naar de opening voorjaar 2013 – de datum wordt in januari 2013 bekend gemaakt – worden bijna alle verloven vanaf de zomer ingetrokken. Zo kan het hele team van conservatoren (35 in getal!) – maar ook restauratoren en stafmedewerkers – zich concentreren op de inrichting van de nieuwe zalen met 8000 objecten van topkwaliteit, zodat “hét museum van Nederland” na tien jaar weer open kan. Leidraad bij de herinrichting is ‘Besef van Tijd’ koppelen aan ‘Gevoel voor Schoonheid’. Objecten moeten voor zichzelf spreken en in relatie tot andere objecten het verhaal maken.

Maar ook in de voorgaande jaren was van stilzitten geen sprake. Het museum – al die jaren gedeeltelijk open, zodat de topstukken te zien bleven in de Philipsvleugel en op Schiphol – ontving jaarlijks nog altijd 900.00 tot 1 miljoen bezoekers, waarvan 65% uit het buitenland. Streven vanaf de opening is 1,5 tot 2 miljoen bezoekers per jaar. Daarnaast organiseerde men grote exposities in het buitenland, zodat Rembrandt in China te zien was en de Brieflezende vrouw van Vermeer (nu terug op zaal nét gerestaureerd) troost bood in het door een aardbeving zwaar getroffen Japanse Sendai. Vermeers Melkmeisje bracht in 2009 400.000 bezoekers op de been in the Metropolitan Museum of Art in New York, waar het werk vanaf de jaren ’30 van de vorige eeuw verbleef en mocht ‘schuilen’ tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het Straatje van Vermeer trok in Japan zelfs 950.000 bezoekers in drie maanden.

Al met al kwamen in de afgelopen jaren duizend stukken van het Rijksmuseum wereldwijd op ruim 125 plekken. Een ‘Registrar Office’, een soort reisbureau voor kunst, regelde dit internationale kunstverkeer, inclusief begeleidende koerier, vaak een restaurator, die ter plekke – indien nodig – EHBO kan verzorgen. Want het ‘op reis’ sturen van zulke kostbare en kwetsbare objecten is niet vanzelfsprekend. Het museum kiest er tóch voor, omdat men gelooft in de missie dat kunst mensen en landen met elkaar verbindt. Bovendien levert het goede pr voor het nieuw te openen gebouw – en natuurlijk ook voor Nederland – op.

Sinds kort is De Nachtwacht van Rembrandt – destijds een langdurig bruikleen van de stad Amsterdam en een van de belangrijkste redenen om het Rijksmuseum te bouwen – ook te bewonderen via GoogleArtProject. Met het blote oog amper waarneembare details brengen de kijker dicht op de huid van de schilder. Iedere verfstreek is navolgbaar, we kunnen bijna in de huid van de schilder kruipen, de tijd wordt dichterbij gehaald.

Leve de passie en werklust van museummedewerkers, die mogelijk maken dat kunst ‘geconserveerd’ wordt, collecties op peil blijven en aangevuld en – belangrijkste van alles – op allerlei manieren en op vele plekken aan ons worden getoond, zodat wij en na ons vele anderen hiervan kunnen blijven genieten. Alvast een tipje van de sluier: over een paar jaar komt er weer een grote expositie over Rembrandt in het Rijksmuseum. Maar eerst op naar de opening!

Actuele info over tentoonstellingen op de website van het Rijksmuseum